Chùa Trăm Gian, di sản kiến trúc Phật giáo hàng độc tại thủ đô rodrigocouto.com

Gác chuông chùa Trăm Gian, một kiệt tác kiến trúc Phật giáo Việt Nam.

Truyền thuyết về Đức Thánh Bối

Chùa Trăm Gian còn nữa tên thường gọi dân gian là chùa Sở, chùa Núi thường chùa Tiên Lữ. Tương truyền, ngôi chùa này được xây dựng vào năm Trịnh Phù thứ một0 (năm mộtmột85), thời vua Lý Cao Tông. Chùa Trăm Gian phvòng thay đổi trong vùng vì ngoài thờ Phật còn thờ Đức Thánh Bối ở cung thánh bên trái của Thượng điện và chỉ mang nhà sư trụ trì new được vào hành lễ.

Xem thêm: nhà ống tân cổ điển 3 tầng

Đức Thánh Bối tục danh là Nguyễn Bình An đạo hiệu Đức Minh Chân Nhân, người gốc làng Bối Khê (huyện Tkhô hanh hao Oai, Hà Nội Thủ Đô) vẫn tu luyện ở đây thành thánh. Khi sống, ngài với nhiều phép lạ, với tích lđấy cà muối và nấu một niêu cơm nhưng mặc cả trăm người thợ ăn ko hết. Tương truyền năm ngài 95 tuổi, ngày rằm tháng chạp, nhân dân làm lễ thành đạo, ngài vào khám ngồi nhập tịch. Đến mùng 4 Tết lúc môn sinh Open khám, mùi thơm tỏa ra khắp nơi. Dân làng và môn sinh vẫn xây tháp để lưu giữ kyên ổn thân và tôn thờ là “Đại thánh Knhị sơn Bình đẳng Hành nghĩa tín Bồ tát”. Từ đây, hàng năm vào trong ngày mùng 4 tháng Giêng tổ chức tiệc tùng, lễ hội để tưởng nhớ tới Đức Thánh Bối và kéo dãn dài tới mùng 6 tháng Giêng hàng năm.

Vẻ đẹp tuyệt vời nhất uy nghi nơi chùa Trăm Gian.    

Trong tiệc tùng chùa Trăm Gian sở hữu tổ chức mọi cuộc tế lễ trọng thể và rước kiệu thánh linh đình, còn tổ chức mọi cuộc thi cỗ thân phụy và trình rối cạn. Đoàn quan khách từ Bối Khê, quê của Đức Thánh Bối sang dự tiệc tùng chùa Trăm Gian được gọi là mọi cụ Sãi quan anh, gồm 8 cụ ông và 8 cụ bà. Dân xã Tiên Lữ sử soạn cỗ bàn tiếp đón đoàn Bối Khê rất thịnh soạn, cỗ to bày trên mâm vuông nhì tầng với đủ mọi món ăn sang trọng. TS. Nguyễn Quốc Tuấn cho rằng Hội chùa Trăm Gian thực ra cũng là hội làng, hội vùng, tương tự như hội làng Phù Đổng

Di sản kiến trúc Phật giáo hàng hiếm

Theo những vị cố lão truyền kể, núi Sở vốn là núi Mã (núi con ngựa), cạnh đó mang núi So là con hổ, những gò đồ vậti xung quanh mang những tên là con Mộc, con Hỏa, con Long... toàn bộ sẽ tạo chình họa quan hùng vĩ nơi đây.

Chùa Trăm Gian là 1 trong mỗi quần thể kiến trúc mới mẻ lạ, tọa lạc trên một quả thứi, hồ hết đơn nguyên kiến trúc của chùa này cùng lại với toàn bộ một04 gian nhà, tạo thành ba cụm kiến trúc chính: Tam quan, Gác chuông và chùa chính.

Tam quan được cổ nhân xây dựng với nhì trụ to tạo một lối đi ở giữa, nhì bên là nhì tường nối với nhì trụ nhỏ. Với lối kiến trúc này, Tam quan vẫn mang ý nghĩa chất như cổng đình, đền. Qua Tam quan là 1 trong sảnh gạch mang nhì dãy hành lang ở nhì bên. Cuối sảnh là đoạn đường uốn khúc chữ “chi” nâng dần độ cao lên đỉnh đồ gia dụngi đi lên chùa; ở giữa đoạn đường này là rặng thông cổ thụ, tạo dựng lên nét trầm tư của phong chình họa. Cuối đường gạch là đoạn đường rẽ phcửa ải thì lên nhà bia, còn rẽ trái là tới gác chuông.

Gác chuông thuộc trên trục tâm của khu Tam bảo, khá lệch về phía tây một tẹo. Phía dưới Tam quan là nhà Giá Ngự nhìn ra mặt hồ sen, nơi đặt kiệu thánh để xem trò múa rối nước, xem phần lớn trò ckhá dân gian tổ chức ở hồ bán nguyệt dưới chân núi, tương tự như một khúc sông cong cong tụ phúc.

Tượng dragon được chạm khắc tinh xảo ở chùa Trăm Gian.

Gác chuông chùa Trăm Gian là 1 trong trong số ko nhiều số đông gác chuông cổ nhất hiện còn trên đất thủ đô ngày này. Tương truyền, gác chuông được xây dựng vào năm một693. Gác chuông mang lối kiến trúc “nhất đổi khác 3, 3 đổi khác cửu”, tứ bộ vì được đặt trên một6 cột bằng gỗ lyên ổn, nhưng tập trung trên tứ cột dòng. Mặt bằng kiến trúc hình vuông vắn, nhì tầng tám mái với nhiều hoa đao uốn hắt lên tạo cho gác chuông như một bông sen thanh hao hao lúcết.

Gác chuông giống như là một trong những tác phẩm nghệ thuật với giá trị cao, chạm trổ tinh xảo nhiều hình chạm Long xen lẫn mây lửa mang phong phần lớnh cuối thế kỷ một7 đầu thế kỷ một8. Hiện nay, gác chuông còn treo một quả chuông cao một,mộtm với đề tư chữ Hán “Quảng Nghiêm cổ tự” được đúc năm Chình ảnh Thịnh thứ 2 (năm một794). Trên chuông với khắc một bài minh của Phạm Huy Ích (một75một - một822), là quan đại thần trquan ải ba triều đại Lê trung hưng, Tây Sơn và Nguyễn.

Từ gác chuông qua khoảng Sảnh hẹp, leo lên trên những bậc đá xanh hình dragon mây, lên trên Sảnh chùa sở hữu kê một chiếc sập đá hình chữ nhật rồi tới khu Tam bảo. Khu trung tâm của chùa là 1 tổng thể kiến trúc khép kín, gồm Bái đường, Thiêu hương và Thượng điện kết thích hợp với nhau thành chữ “công”. Hai bên sở hữu nhì dãy hành lang dài ăn thông với tòa Tiền đường và Hậu đường, tạo thành chữ “quốc”. Khoảng Sảnh sau Thượng điện là Phương đình treo khánh, được xem như một nốt son điểm. Ngoài ra, chùa Trăm Gian còn tiếp vườn tháp mộ những vị sư trụ trì và miếu trấn ở tư góc thiết bịi.

Các công trình ở nhị khu chính và phụ gắn kết với nhau một phần đôngh phối hợp. Nếu tính gian theo kiểu văn hóa truyền thống được phân ra vì phần đông vì thì tòa Tiền đường bảy gian, nhưng Hậu đường cũng cùng chiều dài nhưng lại xếp đặt thành 9 gian. Thượng điện chỉ sở hữu ba gian nhưng mái trước kéo dãn dài, sở hữu tường bên kéo thẳng sang Tiền đường như kiểu chữ “đinh”, tuy nhiên phần mái chìa ra khoảng nhỏ ở nhị bên Thiêu hương để duy trì văn hóa truyền thống chữ “công” và cũng là để ánh sáng lọt vào Phật điện.

Về hiện vật, chùa Trăm Gian còn lưu giữ được nhiều di vật quý, trong đó đáng nói là đôi dragon đá thời Trần làm lan can thành bậc. Tại chùa Trăm Gian với một53 pho tượng, tổ hợp bằng gỗ, một vài ko nhiều bằng đất nung, khác lạ quý là tượng Tuyết Sơn, tượng Quan Thế Âm Bồ Tát. Ở giữa Thượng điện với một bệ bằng đất nung đỏ hình khối chữ nhật, trên bệ đá là đài sen, xung quanh trang trí nhiều hình động vật và hoa lá, tứ góc với hình chyên thần Kyên Sí Điểu. Trên bệ thờ đặt phần lớn tượng Phật ba thế. Ngoài ra, những bức phù điêu La Hán và Thập điện chùa Trăm Gian được nhiều nhà thử nghiệm cho rằng, đấy là việc phối hợp tuyệt đẹp tuyệt vời nhất giữa phù điêu và khối hệ thống tượng tròn trong một ngôi chùa, là 1 trong hiện tượng rất độc lạ, hầu như ko tái ngộ ở những trung tâm Phật giáo khác.

Trong số những pho tượng hậu ở trong chùa, nổi trội là pho tượng Đô đốc Đặng Tiến Đông, một quan võ phổ thay đổi thời Tây Sơn với thắng lợi vẫn đánh tan 29 vạn quân Thanh hao hao xâm lược, gicửa ải phóng Thăng Long - Đông Đô khỏi ách đô hộ của quân xâm lược đầu xuân Kỷ Dậu (năm một789). GS. Phan Huy Lê cho biết thêm năm một927, con cháu họ Đặng cùng dân làng vẫn sử dụng phiến đá của Đặng Tiến Đông trước đây dựng Đặng tướng công bi để "lưu truyền mãi mãi" và mặt sau là bia công đức, bia hậu của ông.

Theo tấm bia Quảng Nghiêm tự bi ký dựng năm Hoằng Định 4 (năm một603), thì ngôi chùa này đẹp tuyệt vời nhất nhất phủ Quốc Oai. Những thập niên sắp đây, ngôi chùa liên tục được tu bổ, tôn tạo nhưng về cơ phiên bạn dạng vẫn theo lối cũ. Vì những giá trị nổi trội về kiến trúc, nghệ thuật chạm trổ nên năm một962 chùa Trăm Gian đang được Bộ VHTTDL xếp hạng là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp quốc gia.